Dit is een paragraaf. Klik hier om je eigen tekst toe te voegen.
Denken en doen - executieve functies
Kinderen ontdekken, experimenteren, denken, associëren in dialoog met kinderen en professionals. We kunnen kinderen prikkelen om op onderzoek te gaan, probleemoplossend en flexibel te denken. We kunnen hen ook doen groeien in zelfsturing en zelfstandigheid, leren plannen …
​
De ontwikkeling van de executieve functies gaat gepaard met de ontwikkeling van de hersenen.
Het ondersteunen van de ontwikkeling van de executieve functies komt alle kinderen ten goede. Onderzoek heeft uitgewezen dat vooral kinderen uit chronische stresssituaties hierbij baat hebben.
Lees over de verschillende executieve functies aan de hand van Wally, een cartoonfiguur. Hij zit verstopt tussen een massa andere figuren. Waar is hij? Wat het moeilijk maakt, is dat de pagina’s erg vol getekend zijn, met een overdaad aan details, en dat Wally soms maar deels te zien is.
​
​
​Welke executieve functies hebben je leerlingen nodig om een bepaald opdracht tot een goed einde te kunnen brengen?
Als kind leren we rekenen, schrijven, denken, ... Ons lichaam en onze hersenen zich maken klaar om de volgende stap in onze ontwikkeling te kunnen zetten. Soms overschatten of onderschatten we onze leerlingen op het gebied van neurologische en cognitieve ontwikkeling.
Wat mag je van je leerlingen verwachten?
​Zet de juiste leeftijd voor de taak.
Klik op de afbeelding voor beeldfragment - Duur 4m
Peter Adriaenssens waarschuwt voor de lichamelijke, cognitieve en psychologische gevolgen van opgroeien in armoede: "Kinderen die in armoede opgroeien, lopen op een jaar twee maanden achterstand op", zei hij in De afspraak.
​
Executieve functies worden niet een voor een ingezet. Het is als het ware een mengpaneel waarbij geleerd word de verschillende schuivers (EF) dienen om het denken en het doen te finetunen.
Er gebeurt veel tegelijkertijd. Het finetunen is moeilijker onder stress.
​
Wie opgroeit of opgegroeid is onder chronische stress doet vooral aan crisismanagement.
Onze mentale vermogens raken verlamd gegijzeld. Het schakelen tussen taken,
gedragsregulatie, werkgeheugen geraakt verstoord. Kortom; we functioneren niet zo goed.
​Vanaf kleuterleeftijd zijn enkele executieve functies in volle ontwikkeling:
impulscontrole, werkgeheugen en cognitieve flexibiliteit.
Dingen die juist onder invloed van stress erg moeilijk zijn.
Deze drie executieve functies zijn nodig voor de emotieregulatie.
​
​Kinderen met zwakke executieve functies zijn nog onvoldoende in staat om zichzelf te sturen
in gedrag en/of emoties. Net als alle andere kinderen hebben ze behoefte aan maar
ze zijn hierbij sterk afhankelijk van het contact met de leerkracht, de lesgevende kwaliteiten van de leerkracht, de leeromgeving en de aangeboden taken.
​Goed ontwikkelde executieve functies zorgen ervoor dat kinderen andere vaardigheden kunnen ontwikkelen zoals samenwerken, beslissingen nemen en kritisch denken...
​
Onderontwikkelde executieve functies zijn vaak de basis voor gedrags- en leerproblemen.
Een gedragsprobleem is ook een leerprobleem.
​
Stel je jezelf twee hoofdvragen:
-
Wat heeft het kind nog niet geleerd?
-
Hoe kan het kind dit van mij leren?​
Als kinderen de mogelijkheid krijgen om deze vaardigheden goed te ontwikkelen, dan heeft het individu en ook de samenleving daar levenslang voordeel van.​​​
We weten dat stress een grote invloed heeft op de ontwikkeling van hersenen.
Kinderen die in een chronische stresssituatie opgroeien, starten hun schoolloopbaan met een achterstand.
​
​Wil je nagaan hoe het met de ontwikkeling van de executive functies van je leerlingen staat?
​
Vul de vragenlijst in voor leerlingen waar jij je zorgen om maakt.
​
​
​​​​​​
Vul de zelfscan in: hoe is het met jouw executieve functies gesteld?
Wat betekent dit voor je leerlingen?
Voor de executieve functies is een innerlijke stem die het handelen en talige denken aanstuurt van groot belang. Veel executieve functies zijn met elkaar verweven en leerlingen hebben dan ook vaak moeite met meerdere executieve functies.
​
Doe de zelfscan: hoe werk jij aan executieve functies in de klas?
​
Je kunt op maat werken aan de executieve functies van je leerlingen en er zijn acties die je op groepsniveau kunt nemen. Lees hier welke die zouden kunnen zijn.
​
​
De leraar kan Inzetten op:
- contact met de leerkracht: warme verbinding;
- de lesgevende kwaliteiten van de leerkracht: vakkennis en pedagogische vaardigheden
- de leeromgeving: klasinrichting en veilig klasklimaat
- en de aangeboden taken: differentiëren.
​Hoe kan jij de executieve functies van je kinderen ondersteunen?
​Vul aan op het forum en like de goede ideeën.
De effectieve instructiestijl is een onderwijsstijl die voor alle kinderen ondersteunend is maar vooral kinderen uit armoede zijn het meest gebaat met deze instructiemethodiek.
​
Effectieve instructie is het doelmatig aanbieden van nieuwe leerstof. Kinderen willen niet onnodig wachten op uitleg, daarom is het belangrijk om de instructie zo te geven, dat er geen leertijd verloren gaat.
​
Het geven van een effectieve instructie zorgt ervoor dat snelle leerlingen vlot aan de slag kunnen, terwijl kinderen die meer uitleg nodig hebben een verlengde instructie krijgen.
​
Effectieve instructie is dus een voorwaarde om goed te differentiëren. Bij effectieve instructie is de les opgebouwd volgens het Directe Instructiemodel. Een goede voorbereiding van de lesactiviteiten draagt ook bij aan de verbetering van de instructie.
Gebruik het volgend observatieschema voor activeren directe instructie.
​
Tips
